خراسان رضوی به زیبایی های بسیار و آب و هوای لطیفش شهرت دارد. هر ساله گردشگران بسیاری راهی سفر به مقصد مشهد می شوند. در این میان کوهنوردان حرفه ای گشتی در اکوتوریسم رویایی اطراف مشهد میزنند. یکی از دیدنی ترین مناظر این منطقه مربوط به رشته کوه هزار مسجد است. معروفترین قله این رشته کوه، قله هزار مسجد نام دارد که در فاصله کمی با دو قله شبیه هم که باهم نام قله "آت قلاق" (گوش اسب) را گرفته اند قرار گرفته است.
گردشگران بسیاری پس از بازدید از کلات نادری بار سفر برای طبیعت گردی حرفه ای می بندند و برای متر کردن قله هزار مسجد راهی آن میشوند. برخی متراژ آن را 3140 و برخی کمتر و برخی بیشتر تخمین زده اند.
قرار گرفتن کوه های هزار مسجد در دسته پدیده های بوم شناختی و منطقه حفاظت شده "ارس سیستان" ارتفاعاتی بکر سرشار از آبشارها و زیست بوم های حیات وحش جذابیت تماشای آن را به ویژه برای طبیعت گردان حرفه ای و محققان دوچندان کرده است.
سایر مشخصات قله های هزار مسجد
قله آت قولاق (گوش اسب): یکی از قلههای معروف رشته کوه هزار مسجد قله گوش اسب میباشد که به گویش ترکی به آن آت قولاق گفته می شود. این قله در منطقه نورالی واقع شده است و فاصله کمی با قله هزار مسجد دارد.
این قله دارای ۲ صخره بزرگ است که شبیه گوشهای اسب هستند و دلیل نامگذاری آن میباشند.
قله هزارمسجد: هزار مسجد بین کلات و مشهد واقع شده است. از سمت جاده سد کارده و همچنین از کلات نادر برای رسیدن به آن مسیر دسترسی وجود دارد.
اگر از سمت کلات به این مکان بروید، به کلات که رسیدید باید به سمت لائین بروید. لائین در کیلومتر ۳۵ جاده کلات به درگز واقع شده است که این مسیر نیز دیدنیهای بسیار دارد.
روستای لایین کهنهکمتر از ۵۰۰ متر پیش از رسیدن به پل لائین یک جاده در سمت چپ قرار دارد که به سمت احمدآباد، رباط، بابا رمضان، خاکستر، چهارراه و لائین کهنه میرود.
تا رباط جاده به طول ۶ کیلومتر آسفالت شده است. به رباط که برسید سمت راست به روستای بابا رمضان میرود که تابلویی را مشاهده خواهید کرد که روی آن درج شده، ۵ کیلومتر و سمت چپ هم به سمت روستاهای خاکستر، چهارراه و لایین کهنه میرود.امکانات
نکتهای که باید به آن توجه داشته باشید، این است که در این منطقه امکانات به حداقل خود میرسد و امکاناتی همچون پارکینگ، سرویس بهداشتی، اقامتگاه، بوفه و غیره وجود ندارد و شما برای این که بخواهید به این قله صعود کنید، باید از پیش، کوله خود را با تمامی تجهیزات مورد نیاز تکمیل کرده و به همراه خود آب و مواد خوراکی مورد نیاز را داشته باشید تا در هنگام صعود دچار مشکل نشوید.
همانطور که در تصویر مشاهده میکنید کوه های هزار مسجد با سه قله تاریخی هزار مسجد، رادکان و آت قلاق از منابع مهم آبی کشفرود میباشند که توجه بیشتری، طبیعت شکننده آن میطلبد.
در بین راه، روستای سرسبز خاکستر قرار دارد. به آخر روستای چهارراه که برسید یک دوراهی دیده میشود. راه سمت راست به طرف لائین کهنه و راه مستقیم سمت منطقهای به نام عرب چاه میرود. از اینجا به بعد فقط پیاده یا با ماشین کمکدار باید رفت.
ارتفاع روستای بابا رمضان حدود ۱۰۵۰ متر است و اهالی آن کرد زبان هستند. بیشتر روستاهای منطقه به زبانهای کردی و ترکی صحبت میکنند. در آخر روستا امامزادهای قرار گرفته است که امکانات مناسبی برای پخت غذا، استراحت و خواب دارد.
صعود به قله هزار مسجد از مسیر روستای لایین کهنه
از کنار باغات روستای بابا رمضان مسیر رودخانه را به سمت بالا و روستای لایین کهنه در پیش میگیریم. به علت نبود چشمه مناسب در مسیر بهتر است از چشمه امامزاده آب برداشت نماییم.
پس از کمی پیادهروی، دره تنگتر میشود و دیوارههای اطراف سر به فلک میکشد. در برخی نقاط باید از عرض رودخانه عبور کرد. چندین آبشار کوچک و بزرگ زیبایی دره را دو چندان مینماید.
با پیشروی بر عرض دره اضافه میشود و باغات روستا نمایان میشوند. راهپیمایی از بابا رمضان تا لایین کهنه ۲ ساعت زمان میبرد. ارتفاع روستای لایین کهنه حدود ۱۴۵۰ متر است.
روستایی کوچک و تاریخی در دل کوههای هزار مسجد که مردم روستا میگویند زمانی روستای بزرگی بوده و جمعیتی حدود ۱۰۰۰ خانوار داشته است که به علت سیلی بزرگ در اواخر قاجاریه، کاملا تخریب شده. اکثر مردم آن نیز به پاییندست کوچ نمودهاند.
آثاری از چند برج نگهبانی در چند نقطه دیده میشود. امامزادهای نیز در روستا وجود دارد که اولیای بالا نامیده میشود و بنای آن از امامزاده بابا رمضان کوچکتر است.
در سمت چپ دره و زیر دیوارهها مسیر ادامه مییابد و پس از اندکی پیمایش به حصار پارک ملی تندوره خواهد رسید.
محلیها نام این بخش از دره را “زوی ژور” نامیدهاند. در ادامه مسیر را در جوار رودخانه پی میگیریم تا به جنگلبانی برسیم. از اینجای مسیر قله هزار مسجد قابل مشاهده است. پیمایش از روستای لائین کهنه تا جنگلبانی تقریبا دو ساعت زمان نیاز دارد
مسیر در کنار رود سمت چپی ادامه مییابد. مسیر را پیموده تا به خانههای عشایر و چشمههای زیبای اولنگ نورالی یا نورعلی در ارتفاع حدودا ۲۱۰۰ متری برسیم که مکانی مناسب برای شبمانی است. دنباله مسیر از جاده خاکی در شرق اولنگ ادامه مییابد و بالا میرود تا جایی که یک راه پاکوب از جاده جدا شده و بالا میرود.
از اینجا به بعد ادامه مسیر صعود با مسیر دره چهارراه مشترک میشود. پس از دو نیم ساعت پیمایش شیب تند، پاکوب از دهانه یک دهلیز وارد دشت مسطحی میشود. پس از رسیدن به دشت، قله هزار مسجد در جنوب غربی مشاهده میشود. پس در ادامه، مسیر را به سوی جنوب و اولنگ شاهی دنبال کرده و با نیم ساعت پیمایش به خانههای عشایر میرسیم.
مسیر پاکوب، ما را تا رسیدن به منطقه کفی قله هدایت میکند و در ادامه با یکساعت پیمایش به جاده خاکی که از دامنه جنوبی و روستای بقمج میآید میرسیم. این جاده تا مسجد سنگی روی قله ادامه دارد.
زمان بندی مسیر دره بابا رمضان و لایین کهنه به قله هزار مسجد
روستای بابارمضان تا روستای لایین کهنه (۲ ساعت)
روستای لایین کهنه تا ساختمان جنگلبانی (۲ ساعت)
جنگلبانی تا اولنگ نورآلی (نورعلی) (۲/۵ ساعت)
اولنگ تا ابتدای کفی دشت (۲/۵ ساعت)
ابتدای کفی دشت تا قله هزار مسجد (۱/۵ ساعت)
با توجه به موقعیت ارتفاعات هزار مسجد و همجواری با توده سرد سیبری و جهت چینخوردگیها، همواره تغییرات جوی در منطقه سریع رخ میدهد و هوا به سرعت دگرگون میشود و به خصوص در فصول پاییز و بهار خطر رعد و برق و سیل وجود دارد.
با داشتن نقشه دقیق و اطلاعات کافی و مناسب و آشنایی به راههای پاکوب و مالرو، در یک شرایط جوی مناسب میتوان در یک برنامه ۲ تا ۳ روزه صعود به قله هزار مسجد را از مسیرهای شمالی انجام داد.