ماش و خاکشیر در کشفرود

چند پست قبلی نوشتم که ماش وحشی رو وجین میکنیم. اینجا اشاره کنم خودم ماش کاشتم. یعنی پارسال کاشته بودم و برداشت نکردم. 

ماش در سه نوع تکثیر میشه:

1-ماش وحشی

2- ماشک یا ماش علوفه ای

مورد سوم هم ماش خوراکی است که معمولا زود میپزد و کیفیت و برق خوبی داره. ماش وحشی با ماشک که بذر علوفه ای میده فرق داره. فاصله برگ هایش بیشتره و خود غلاف ماش هم کیفیتی نداره.

من اطراف کشفرود ماش وحشی ندیدم، ولی در عوض ماش علوفه ای در کنار مرغ ها به صورت خودرو سبز میشه.

امسال نگاه کردم چقدر این ماشک ها زیاد شده اند. غلاف یکی رو باز کردم و ماش سیاه بود. ماش سیاه مثل دانه چیا خواص ضدکلسترولی داره و برای دیابت مناسبه. گفتم بیشتر جمع کنم. اون غلاف های ماش سیاه چند دانه بین صدها دانه ماش علوفه ای شدن. از آنجا که خودم ماش مرغوب کاشته بودم، حدس میزنم که این ماشک ها بجای ماش های مرغوبی است که کاشته ام.

کلا ماش تخصص بالایی میخواد. هم برای کاشت و هم برای خرید و فروش. در خرید و فروش که دست دلالی پیچیده است و در کاشت هم که من بجای ماش، ماشک برداشت کردم. ماش علوفه ای، بیشتر قبل از اینکه بعنوان خوراکی بخورند نقش تثبیت کننده نیتروژن خاک رو داره.

از ماش راحت تر کاشت خاکشیره. خاکشیر رو در زمین های کم آب میکارند. این گیاه دربرابر سرما و گرما مقاومه. هم ماش و هم خاکشیر غلافی هستند. خاکشیر ظریفتره و دانه بسیار محبوب برای پرندگانی مثل گنجشک و سینه سرخه.

خاکشیر رو در زمین دیم هم میکارند، و به نسبت کم آفت بودنش مناسب کاشت دیمی هست. خاکشیر هم در زمین های اطراف کشفرود به خوبی سبز میشه، و الآن هم که کم آبی هست نسبت به خیلی گیاهان دیگر مناسب کاشت در این منطقه است. در منطقه کشفرود خاکشیر مرغوبی به صورت خودرو سبز میشه. خاکشیر تلخ هم هست و این دو به صورت خودرو تا خود وسط مشهد و کال های آنجا سبز میشوند.

تکثیر هر دوی ماش و خاکشیر به صورت بذری است. خاکشیر را در بهار یا پاییز میکارند و خاصیت گیاهان دارویی دارد.

گندواش- درمنه وحشی از مازندران تا شهر توس

اینجا درباره یک سری از گیاهان بومی کشفرود نوشتم. کشفرود و زمین های اطراف آن که تحت عنوان شهر توس و تابران معرفی میشده، مرغزار معروفی داشته به نام مرغزار رایکان که در کتاب های کهن از آن نوشته اند.

هنوز که هنوزه مرغزار در منطقه پابرجاست، منتها به صورت پراکنده.

بعد از مرغزار، مثل دشت های مازندران و گرگان اطراف کشفرود گندواش گیاه بومی بوده است. کشفرود، رودی به طول 294 کیلومتر بوده است که در نزدیکی اترک، از رودهای قوچان سرچشمه میگیرد. قوچان که در شمال خراسان است نزدیک استان گلستان و مازندران بوده است. میتوان حدس زد که بذر گندواش (درمنه وحشی) از طریق رودخانه در سرتاسر منطقه شمالی کشور تا انتهای مسیر رودخانه کشفرود پخش میشده است.

نکته جالب کشفرود هم همین جاست. کشفرود که بیشتر به رشته کوه هزار مسجد نزدیک است تا به رشته کوه بینالود،  ویژگی های خاص اقلیمی خود را دارد. رشته کوه بینالود آن سمت دشت مشهد می افتد. طرقبه شاندیز آن شهرت جهانی دارد، و این شهرت به واسطه رویش گیاهان خاص آن منطقه است: باغ های پونه کوهی، و تمشک و آلبالو آن را از سایر مناطق متمایز میکرده است. در میان کوهها درختان زالزالک وحشی و سایر گیاهان دارویی معروف رشد میکرده است. سنگ های میکاشیست آن که سنگ قبرهای روستای کنگ است، یادآور گردش های علمی در آن مناطق است.

کشفرود به دلیل عبور از شهرهای چناران، گلبهار و مشهد منطقه ای چند فرهنگی که پوشش گیاهی شمال ایران را یادآور می شود، داشته است. یکی از این پوشش های گیاهی، گیاه دارویی گندواش است.

گندواش:

گندواش که ماده فعال آن آرتمیزینین است، خواص ضد ویروسی و درمانی برای مالاریا دارد. خوردن آن برای مادران باردار و شیرده توصیه نمی شود. به دلیل عطر خاصی که دارد، از آن اسانس میگیرند و خاصیت ضد سرطانی دارد. آن را به صورت دمنوش مصرف میکنند.